Badania kardiologiczne

Choroby serca / kardiologiczne

Czym są choroby serca / kardiologiczne?

Określenie „choroby kardiologiczne” czy też „choroby serca” dotyczy szerokiej grupy jednostek chorobowych wywoływanych przez liczne czynniki. Choroby te różnią się objawami, leczeniem, przebiegiem i możliwymi powikłaniami. Wielu z nich można zapobiegać. Do tego szerokiego zbioru chorób zaliczamy: chorobę niedokrwienną serca, niewydolność serca, wady zastawkowe, zaburzenia rytmu serca, kardiomiopatie, niewydolność prawej komory, niewydolność lewej komory, nadciśnienie płucne, a także wady wrodzone w zakresie naczyń (żył i tętnic), przegród, zastawek. Często choroby serca współistnieją i u jednego pacjenta może zostać postawione więcej niż jedno rozpoznanie kardiologiczne. W obrębie serca mogą także rozwijać się guzy, z których większość to przerzuty nowotworowe pochodzące z innych narządów.

Przyczyny chorób serca

Choroby serca mogą powstawać już na wczesnych etapach rozwoju – w życiu płodowym. W razie nieprawidłowego przebiegu skomplikowanego kształtowania się narządów, w tym układu krążenia, może dojść do powstania wad wrodzonych. Choroby serca mogą mieć podłoże genetyczne i bywają dziedziczone w kolejnych pokoleniach. Ujawnieniu się chorób można jednak spróbować zapobiegać lub przynajmniej oddalić w czasie jej wystąpienie, tak jest chociażby w przypadku miażdżycy. Większość chorób serca związana jest z czynnikami środowiskowymi, niezdrowym stylem życia, starzeniem się, infekcjami. Zakażenia wirusowe mogą prowadzić do zapalenia mięśnia serca, a nieleczone infekcje bakteryjne w tym próchnica mogą wywołać uszkodzenia zastawek oraz infekcyjne zapalenie wsierdzia czyli zapalenie wewnętrznej warstwy wyścielającej serce od środka.

Objawy chorób serca

Do najczęstszych objawów chorób kardiologicznych należą: ograniczenie wydolności wysiłkowej, bóle w klatce piersiowej, kołatania serca, uczucie nierównej pracy serca, duszność, obrzęki, zawroty głowy, omdlenia. Wspomniane objawy występują także w przebiegu innych chorób, również spoza układu krążenia. Do postawienia diagnozy niezbędny jest szczegółowy wywiad uzupełniony o badanie kliniczne oraz często badania dodatkowe.

Jak zapobiegać chorobom serca?

Najważniejsze w profilaktyce chorób serca jest prowadzenie zdrowego trybu życia – zdrowa dieta, zadbanie o regularną aktywność fizyczną, zapewnianie odpowiedniej ilości snu, unikanie narażenia na substancje toksyczne, w tym używki, a także rozwijanie w sobie umiejętności reagowania na stres. Jeżeli choroby serca lub inne zwiększające ryzyko ich wystąpienia (cukrzyca, hiperlipidemia, nadciśnienie tętnicze, otyłość, choroby nerek, choroby wątroby, choroby tarczycy, choroby płuc, choroby układu pokarmowego) już są obecne, to konieczne jest stosowanie się do zaleceń, aby kontrolować chorobę i ograniczyć ryzyko powikłań oraz poważnych nieodwracalnych konsekwencji.

Badanie EKG, elektrokardiogram

Co to jest badanie EKG?

Elektrokardiografia jest podstawowym narzędziem w kardiologii. To badanie nieinwazyjne, tanie, bezbolesne, pozbawione skutków ubocznych i łatwo dostępne. Aby wykonać EKG niezbędne jest specjalne urządzenie – elektrokardiograf, który jest wyposażony w elektrody umieszczane w odpowiednim ułożeniu na ciele badanego. Istotą badania jest rejestracja z powierzchni ciała zmian napięcia powstających w trakcie pracy serca. Standardowy zapis EKG składa się z 12 odprowadzeń czyli krzywych odzwierciedlających pracę serca. Interpretacja EKG jest procesem złożonym, wymaga wykwalifikowanego personelu dysponującego odpowiednią wiedzą i doświadczeniem.

W jakim celu wykonuje się badanie EKG?

Na podstawie zapisu EKG można ocenić rytm serca, jego częstość, miarowość, wykryć arytmie czyli zaburzenia rytmu serca, zaburzenia przewodzenia prądu w sercu, wykryć przerost komór lub powiększenie przedsionków, a przede wszystkim rozpoznać niedokrwienie serca w tym zawał serca często wraz z oceną jego lokalizacji. W razie nieprawidłowości w zapisie EKG pacjent może wymagać dalszej pogłębionej diagnostyki w tym bardziej zaawansowanych nieinwazyjnych badań obrazowych, koronarografii czy wszczepienia rozrusznika serca.

Badanie EKG metodą Holtera, holter EKG

Czym jest badanie EKG metodą Holtera?

Holter EKG jest szczególnym rodzajem badania elektrokardiograficznego. To przedłużona rejestracja zapisu EKG zwykle trwająca 24 godziny, ale niekiedy przedłużona do 3 a nawet 7 dób. To jedno ze stosowanych rutynowo badań kardiologicznych. Nie wymaga hospitalizacji. Najczęściej wykonywane jest w sytuacji codziennego funkcjonowania we własnym środowisku pacjenta – w domu, w pracy. Rejestracja jest następnie analizowana przez odpowiednio wykwalifikowany personel korzystający ze specjalnego oprogramowania.

Do czego służy Holter EKG?

To bardzo wartościowe narzędzie wykorzystywane w celu oceny rytmu serca u pacjentów skarżących się na kołatania serca, zawroty głowy, zasłabnięcia, omdlenia, a także bóle w klatce piersiowej, szczególnie o charakterze kłucia. Holter EKG służy też ocenie reakcji na zastosowane leczenie – ocena częstości rytmu serca, ocena nasilenia arytmii. Pozwala wykryć nieprawidłowości, których nie udaje się wykryć podczas rutynowego trwającego kilka-kilkanaście sekund zapisu. Założenie Holtera EKG nie jest gwarancją sukcesu diagnostycznego. Kiedy objawy występują stosunkowo rzadko, może zdarzyć się, że badanie trzeba będzie powtórzyć, aby postawić jednoznaczną diagnozę.

Monitorowanie ciśnienia tętniczego, ABPM, tzw. „holter ciśnieniowy”

Na czym polega badanie ABPM?

Ambulatoryjne monitorowanie ciśnienia tętniczego nazywane popularnie „holterem ciśnieniowym” to dobowe pomiary wartości ciśnienia tętniczego wykonywane zwykle co 15 minut w ciągu dnia i co 30 minut w ciągu nocy. Tak uzyskane pomiary są następnie analizowane przy użyciu specjalnego oprogramowania. Do wykonania badania niezbędne jest odpowiednie urządzenie pomiarowe wyposażone w mankiet podobny do tych w powszechnie używanych ciśnieniomierzach.

Jakie informacje można uzyskać dzięki wykonaniu badania ABPM?

Badanie ABPM dostarcza wielu wartościowych informacji na temat wartości ciśnienia i jego dobowej zmienności. Badanie może być wykorzystane do monitorowania skuteczności leczenia, ale także do wykrycia tzw. maskowanego nadciśnienia tętniczego, kiedy to pomiary gabinetowe u danego pacjenta są w normie, a wyniki innych badań wykazują powikłania, których przyczyną może być nadciśnienie tętnicze.

Próba wysiłkowa

Czym jest próba wysiłkowa?

Próba wysiłkowa to badanie, podczas którego w kontrolowanych warunkach i przy obecności personelu medycznego, wykorzystuje się wysiłek fizyczny dla oceny reakcji serca. Najczęściej wykonywana jest elektrokardiograficzna próba wysiłkowa z rejestracją zapisu EKG. Innym rodzajem testu wysiłkowego jest obciążeniowe badanie echokardiograficzne. Badany w odpowiednio wyposażonym gabinecie wykonuje wysiłek na bieżni lub ergometrze rowerowym.

W jakim celu wykonuje się próbę wysiłkową?

Wysiłkowe EKG przez wiele lat było standardem diagnostycznym w ocenie stabilnej choroby niedokrwiennej serca – zwiększające się obciążenie prowadząc do zwiększonego zapotrzebowania serca na tlen prowokuje wystąpienie niedokrwienia serca – charakterystycznych zmian w zapisie EKG, niekiedy zaburzeń rytmu serca i/lub bólu w klatce piersiowej. Badanie to jednak niesie wiele innych wartościowych informacji takich jak stopień wydolności wysiłkowej, odpowiedź rytmu serca i ciśnienia tętniczego na wysiłek fizyczny, występowanie zaburzeń rytmu serca podczas wysiłku lub ich wygaszanie się w trakcie trwania wysiłku.

Zgodnie z obecnymi standardami diagnostycznymi na znaczeniu w ocenie pacjentów z chorobą wieńcową bardzo zyskały testy obrazowe, w tym echokardiografia wysiłkowa. Pacjent podczas badania zwykle wykonuje wysiłek na ergometrze rowerowym, a przeprowadzający badanie lekarz ocenia serce pod kątem kurczliwości. Wysiłkowe echo serca odgrywa ważną rolę również w ocenie zaburzeń funkcji rozkurczowej serca sprowokowanej wysiłkiem, w ocenie wad zastawkowych, a także u pacjentów z kardiomiopatią przerostową.

Jak długo trwa badanie?

Badanie podzielone jest na etapy. Czas trwania każdego z etapów zależy od wybranego protokołu zwykle są to 3 minuty. Aby badanie było diagnostyczne, czyli mogło posłużyć do wyciągnięcia wiarygodnych wniosków, konieczne jest osiągnięcie odpowiednio szybkiego rytmu serca. Pułap ten zależy od wieku pacjenta. Badanie zostaje zakończone po uzyskaniu określonego limitu częstości rytmu serca i wykonaniu wysiłku adekwatnego dla płci i wieku lub w razie wystąpienia niepokojących objawów w postaci bólu w klatce piersiowej, silnej duszności, cech niedokrwienia serca w zapisie EKG, poważnych zaburzeń rytmu serca lub nieprawidłowej reakcji ciśnienia tętniczego w odpowiedzi na wysiłek.

Miażdżyca

Co to jest miażdżyca?

Miażdżyca jest przewlekłą chorobą zapalną, w której dochodzi do sztywnienia tętnic, czyli naczyń krwionośnych doprowadzających krew do poszczególnych narządów. Polega na odkładaniu się blaszek miażdżycowych w ścianie tętnic. Blaszki te składają się z tłuszczu, cholesterolu, soli wapnia i innych substancji, a także komórek krwi. Wraz z narastaniem rozmiaru blaszki ograniczany jest przepływ krwi i może dojść do dysproporcji pomiędzy zapotrzebowaniem narządu na tlen i substancje odżywcze a ich dowozem.

Przyczyny miażdżycy

Wiele czynników sprzyja rozwojowi miażdżycy, a są to m.in. nadwaga i otyłość, nieprawidłowy poziom cholesterolu we krwi (szczególnie promiażdżycowo działa: wysoki poziom cholesterolu LDL i nieHDL, niski poziom cholesterolu HDL i wysoki poziom triglicerydów), palenie wyrobów tytoniowych, cukrzyca, choroby nerek, nadciśnienie tętnicze, brak aktywności fizycznej, dieta bogata w produkty o wysokiej zawartości tłuszczów nasyconych, tłuszczów trans, cukru i soli.

Objawy miażdżycy

Miażdżyca rozwija się przez wiele lat, bezobjawowo. Szczególnie narażonymi na jej jawną manifestację są mężczyźni po 45. roku życia i kobiety po 55. roku życia. Objawy zależą przede wszystkim od tego, czy dojdzie do niedokrwienia i który narząd zostanie nim dotknięty. Niedokrwienie może mieć charakter przewlekły, ale najbardziej dramatyczny przebieg mają przypadki ostre w postaci zawału serca, udaru mózgu, ostrego niedokrwienia kończyn lub ostrego niedokrwienia narządów jamy brzusznej. Proces miażdżycowy poprzez usztywnienie ściany tętnicy ogranicza jej elastyczność i zwiększa predyspozycję do rozwarstwienia ściany np. w postaci rozwarstwienia aorty, które jest kolejnym stanem nagłym w kardiologii i wymaga pilnej operacji kardiochirurgicznej lub z zakresu chirurgii naczyniowej. Przewlekłe niedokrwienie może objawiać się ograniczeniem wydolności wysiłkowej, bólami w klatce piersiowej, bólami kończyn dolnych, ograniczeniem dystansu możliwego do pokonania, zaburzeniami rytmu serca. Miażdżyca pogarszając ukrwienie mózgu sprzyja jego uszkodzeniom i rozwojowi zespołu otępienia. Zaburzenie w ukrwieniu nerek może doprowadzić do ich niewydolności.

Diagnostyka miażdżycy

Silne podejrzenie miażdżycy można postawić na podstawie objawów, natomiast do postawienia pełnej diagnozy służą badania takie jak: ultrasonografia (USG Doppler), echokardiografia (echo serca), próba wysiłkowa, tomografia komputerowa (TK), scyntygrafia perfuzyjna serca, a także – choć rzadziej wykorzystywany w tym celu – rezonans magnetyczny. Niekiedy konieczne jest wykonanie badania inwazyjnego – angiografii (koronarografia w przypadku serca), które dzięki wykorzystaniu środka kontrastowego daje obraz przepływu krwi w naczyniach, pozwala wykryć zwężenia lub miejsca całkowitego zablokowania przepływu.

Leczenie miażdżycy

Postępowanie w przypadku miażdżycy obejmuje zmianę stylu życia, regularne przyjmowanie zaleconych leków, zabiegi lub operacje. W zależności od lokalizacji miażdżycy jej leczeniem zajmuje się kardiolog lub kardiochirurg (serce), nefrolog (nerki), neurolog (układ nerwowy) lub chirurg naczyniowy albo angiolog (naczynia krwionośne). Spośród leków kluczową rolę mają leki obniżające ciśnienie tętnicze, przeciwcukrzycowe, preparaty zmniejszające aktywność płytek krwi (np. kwas acetylosalicylowy) oraz leki obniżające stężenie cholesterolu. W tej ostatniej grupie podstawą są statyny, które nie tylko zmniejszają zawartość cholesterolu we krwi, ale wykazują także działanie przeciwzapalne i stabilizujące blaszkę miażdżycową, co zmniejsza ryzyko stanów ostrego niedokrwienia w wyniku pęknięcia takiej blaszki. Trzeba pamiętać, że normy dla cholesterolu u poszczególnych pacjentów mogą się różnić. W zależności od przeszłości zdrowotnej i czynników ryzyka konieczne do osiągnięcia cele mogą być bardziej restrykcyjne. Niekiedy miażdżyca wymaga leczenia zabiegowego poprzez techniki wewnątrznaczyniowe jak angioplastyka, poszerzenie stentem albo zabiegi operacyjne, a są to aterektomia, endarterektomia, pomostowanie aortalno-wieńcowe, protezy naczyniowe czy pomosty naczyniowe.

Choroba wieńcowa

Co to jest choroba wieńcowa?

Choroba wieńcowa to stan polegający na tworzeniu się blaszek miażdżycowych w obrębie tętnic zaopatrujących serce w krew. Może powodować ograniczenie przepływu krwi a nawet prowadzić to jego zupełnego przerwania. Choroba wieńcowa może przebiegać stabilnie, a może też objawiać się w postaci ostrego zespołu wieńcowego, w tym zawału serca. W przypadku wieloletniego stabilnego przebiegu w sercu może wytworzyć się własne krążenie oboczne omijające istotne zwężenia, aby zapewnić sercu niezbędny dowóz tlenu i substancji odżywczych.

Objawy choroby wieńcowej

Typowym objawem choroby wieńcowej jest związany z wysiłkiem ból w klatce piersiowej, który ma charakter ucisku ze mostkiem i może promieniować do żuchwy lub lewej kończyny górnej. Często objawy mają mniej charakterystyczny przebieg. Może występować ograniczenie wydolności wysiłkowej, duszność, a także zaburzenia rytmu serca, w tym groźne arytmie.

Diagnostyka choroby wieńcowej

Podstawowym narzędziem diagnostycznym jest wywiad od pacjenta z określeniem charakteru dolegliwości i okoliczności w jakich one występują. Łatwo dostępnym badaniem jest EKG, które pozwala wykryć świeże niedokrwienie w tym zawał serca, przebyty zawał serca, a także przewlekle występujące nieprawidłowości. Prawidłowy zapis EKG nie wyklucza obecności choroby. Badanie echokardiograficzne, czyli echo serca to badanie, w którym w przypadku niedokrwienia serca mogą zostać wykryte zaburzenia kurczliwości. Choroba wieńcowa często wymaga poszerzenia diagnostyki o badania wysiłkowe, badania kontrastowe tętnic i serca (tomografia komputerowa i rezonans serca) oraz badania zaburzeń ukrwienia serca takie jak scyntygrafia perfuzyjna. W przypadku nieprawidłowych wyników badań nieinwazyjnych lub w razie bardzo wysokiego prawdopodobieństwa choroby pacjent poddawany jest diagnostyce inwazyjnej tętnic wieńcowych czyli koronarografii.

Leczenie choroby wieńcowej

Podstawą leczenia w przypadku stabilnego przebiegu jest wdrożenie prozdrowotnych zachowań, unikanie narażenia na czynniki toksyczne, zaprzestanie palenia tytoniu i stosowania innych wyrobów nikotynowych, kontrolowanie czynników ryzyka miażdżycy. W przypadku zaawansowanych zmian, tzw. istotnych lub krytycznych zwężeń skutkujących istotnym ograniczeniem dopływu krwi wykonywany po koronarografii jest zabieg koronaroplastyki z wszczepieniem stentu, czyli poszerzenie miejsca zwężenia z implantacją specjalnego rusztowania, które poprawi napływ krwi. Po implantacji stentu niezbędne jest stosowanie leków blokujących funkcję płytek krwi. Leczenie choroby wieńcowej to proces przewlekły, wymagający kontrolowania czynników ryzyka, w tym nadciśnienia tętniczego, hipercholesterolemii, cukrzycy, aby zapobiegać nawrotowi istotnych przewężeń. W przypadku zmian wielonaczyniowych konieczna może być operacja kardiochirurgiczna z wszczepieniem pomostów czyli tzw. by-passów.

Czym się różni choroba niedokrwienna od niedokrwistości?

Choroba niedokrwienna i niedokrwistość (inaczej: anemia) to dwa różne rozpoznania. Niedokrwistość to obniżenie zawartości hemoglobiny, czyli nośnika tlenu dla krwi. Może jednak prowadzić do niedokrwienia zwłaszcza jeśli nałoży się na już istniejące zwężenia w tętnicach wieńcowych. Anemia często wynika z niedoborów substancji takich jak żelazo, witamina B12, kwas foliowy. Może być spowodowana niewydolnością szpiku kostnego, który wytwarza komórki krwi lub nadmierną utratą krwi. Wymaga dodatkowej diagnostyki przyczyn oraz odpowiedniego leczenia.

Zawał serca

Co to jest zawał serca

Zawał serca definiuje się jako obecność ostrego uszkodzenia mięśnia sercowego wykrytego na podstawie wzrostu stężenia biomarkerów we krwi (troponina), w sytuacji sugerującej ostre uszkodzenie serca. Wynika z nierównowagi pomiędzy zapotrzebowaniem serca na tlen a dowozem tlenu. Na poziomie tkankowym dochodzi do martwicy w wyniku zablokowania dopływu krwi. Zawał serca to jeden ze stanów nagłych w kardiologii. Bywa, że zawał jest pierwszą manifestacją choroby wieńcowej.

Przyczyny zawału serca

Czynniki ryzyka zawału serca są tożsame z czynnikami ryzyka choroby wieńcowej i miażdżycy. Bezpośrednią przyczyną zawału jest nagłe zablokowanie dopływu krwi do serca. Najczęściej powodem jest pęknięcie blaszki miażdżycowej. Przyczyną może być także skurcz tętnicy wieńcowej, skurcz naczynia nałożony na blaszkę miażdżycową, niemiażdżycowe rozwarstwienie tętnicy wieńcowej, ciężkie nadciśnienie tętnicze, niedokrwistość, zator do tętnicy wieńcowej, poważne zaburzenia rytmu serca, niewydolność oddechowa.

Objawy zawału serca

Typowym objawem zawału serca jest ból w klatce piersiowej - dyskomfort, ściskanie, uczucie ciężaru. Może rozpoczynać się w klatce piersiowej i rozprzestrzeniać się na inne obszary, takie jak ramiona, szyja, szczęka, plecy lub jama brzuszna. Ból ten zwykle nie ustępuje po odpoczynku. Niektórzy pacjenci odczuwają jedynie duszność, nudności lub wzmożoną potliwość. Zdarza się, że w świeżym zawale dochodzi do groźnych zaburzeń rytmu serca i zatrzymania krążenia.

Jak reagować w przypadku zawału serca

W przypadku wystąpienia objawów w spoczynku lub kiedy objawy nie ustępują pomimo odpoczynku konieczne jest pilne wezwanie pomocy medycznej – kontakt z numerem 112. W razie nagłego zatrzymania krążenia należy niezwłocznie podjąć czynności resuscytacyne i rozpocząć pośredni masaż serca.

Jak leczyć i zapobiegać powikłaniom zawału serca

Zawał serca wymaga pilnego leczenia, aby przywrócić ukrwienie i ograniczyć obszar martwicy – „czas to mięsień”. Po zawale niezbędne jest stosowanie zaleconych leków, aby zapobiec zakrzepicy w stencie, dorzutowi zawału, ponownemu zawałowi serca, a także zwiększyć szanse na powrót prawidłowej kurczliwości serca i zmniejszyć ryzyko rozwoju niewydolności serca. Nigdy nie jest za późno na zmianę stylu życia, w tym procesie może pomóc udział w programie rehabilitacji kardiologicznej po zawale.

Nadciśnienie tętnicze

Czym jest nadciśnienie tętnicze?

Nadciśnienie tętnicze jest diagnozowane w oparciu o pomiary ciśnienia tętniczego. Definiuje się je jako wartości ciśnienia skurczowego w gabinecie lekarskim równe lub wyższe 140 mmHg i/lub wartości ciśnienia rozkurczowego > 90 mmHg. Wyróżnia się 3 stopnie nadciśnienia tętniczego.

Jakie wartości ciśnienia tętniczego są normą?

Za optymalne ciśnienie tętnicze uważa się wartości <120/80 mmHg. Prawidłowe ciśnienie tętnicze definiowane jest jako ciśnienie skurczowe w zakresie 120-129 mmHg i rozkurczowe pomiędzy 80 a 84 mmHg.

Jakie są objawy nadciśnienia tętniczego?

Najczęstszym objawem, który skłania pacjentów do szukania pomocy lekarskiej, są bóle głowy towarzyszące wysokim wartościom ciśnienia tętniczego. Jednakże bardzo często nadciśnienie tętnicze przebiega zupełnie bezobjawowo i jest wykrywane przypadkowo lub podczas badań przesiewowych. Często nadciśnienie zostaje wykryte, kiedy już dojdzie do rozwoju powikłań.

Jakie są powikłania nadciśnienia tętniczego?

Nadciśnienie tętnicze niewykryte, nieleczone lub niewystarczająco kontrolowane prowadzi do wielu powikłań. Dochodzi do niekorzystnej przebudowy naczyń krwionośnych, do rozwoju miażdżycy. Wysokie ciśnienie panujące w tętnicach zmusza serce do większej pracy i prowadzi do zmian w jego budowie – do przerostu ściany lewej komory, do powiększenia lewego przedsionka. Grubsza i tym samym sztywniejsze ściana lewej komory utrudnia jej napełnianie krwią, czyli wywołuje zaburzenia fazy rozkurczu, co z czasem może spowodować niewydolność serca. Innymi powikłaniami nadciśnienia tętniczego są choroba wieńcowa, zawał serca, udar mózgu, zaburzenie rytmu serca, choroba nerek, a nawet ostra niewydolność serca nazywana obrzękiem płuc.

Czy nadciśnienie tętnicze można skutecznie leczyć?

Skuteczne leczenie nadciśnienia tętniczego wymaga modyfikacji stylu życia, ograniczenia spożycia soli kuchennej (maksymalna porcja to 5 g czyli 1 łyżeczka od herbaty), systematyczności w przyjmowaniu leków i regularnych pomiarów ciśnienia tętniczego. Ogromną wartość ma prowadzenie zapisków pomiarów z uwzględnieniem dat i godzin pomiarów, co pomoże lekarzowi prowadzącemu dokonać potrzebnych modyfikacji w lekach, dawkach lub porach przyjmowania leków. Obecnie mamy do dyspozycji 5 głównych grup leków przeciwnadciśnieniowych. Większość z nich działa przez całą dobę, dzięki czemu mogą być przyjmowane raz dziennie. Dostępne są także preparaty złożone zawierające 2 lub 3 leki w jednej tabletce lub kapsułce, co znacznie upraszcza dawkowanie.

Poznaj różne rodzaje badań kardiologicznych takich jak próba wysiłkowa, EKG, holter EKG oraz ABPM. Przeczytaj o miażdżycy, chorobie wieńcowej, zawale serca oraz nadciśnieniu tętniczym i dbaj o zdrowie swojego serca.